Biz, köklü bir medeniyetin çocukları olduğumuzu söyleriz. İslam kültürüne mensubuz, köklerimiz Orta Asya’ya dayanır. Atalarımızın kurduğu Osmanlı İmparatorluğu’nda, daha bugünkü belediyecilik kavramı oluşmadan, her sokakta çöpleri toplayan “çöpçüler” vardı. Mahallelerin temizliğinden muhtarlar ve imamlar sorumluydu. İnsanlar, çöp toplama saatinden önce ya da sonra sokağa çöp bırakmazlardı. Çünkü bu bir “yasak” değil, bir “ayıp”tı. O dönemlerde yazılı bir kuraldan çok, içlere işlemiş bir vicdan, ortak bir bilinç vardı.

Ev önünü süpürmek bir görev değil, bir adet sayılırdı. Gübre olacak atıklar ayrılır, tarımda değerlendirilirdi. Diğer atıklar ise yerleşim yerinden uzak bölgelere taşınırdı. Yani hem çevre bilinci vardı hem de sorumluluk duygusu.

Gelelim bugüne… Teknoloji ilerledi, çöp toplamak daha kolay hale geldi ama bilinç kayboldu. Zararlı atıklar, bitkisel yağlar, elektronik çöpler; hepsi bir arada atılıyor. Oysa ayrı toplanması gerektiğini artık ilkokul çocukları bile biliyor. Ama biz ya tembellikten ya da umursamazlıktan, her şeyi tek kutuya bırakıyoruz.

Daha da kötüsü, pikniğe gittiğimizde çöp kutusu yanımızdayken bile doğaya bırakıyoruz. Benim oturduğum yerde yeni bir park yapıldı. İnsanlar geliyor, çimenlerde oturuyor, çocuklar oynuyor. Ama her beş metrede bir çöp kutusu olmasına rağmen çöpler yerlere atılıyor. Rüzgâr dağıtıyor, manzara kirleniyor, ama herkes bir başkasının toplayacağını düşünüyor.

Utanıyorum… Neden bir çocuk çöpü çöp kutusuna atmaya çekinir? Neden “temizlemek” yerine “kirletmek” normalleşti?

Rahmetli dedem anlatırdı: “Yol üzerindeki engelleri kaldırmak, yolun hakkıdır” derdi. Şah Nakşibendi Hazretleri’nin yıllarca yollardaki çöpleri topladığını söylerdi. İşte biz böyle bir gelenekten geliyoruz. Özümüz tertemiz aslında.

Geçen akşam çocuklarla parktaydık. Oğlumun arkadaşı koşarak geldi:
“Ahmet Alp çöplerle oynuyor.”
Dedim ki: “O çöple oynamaz, çöpleri atıyordur.”
Gittim, gerçekten de etraftaki bisküvi ve cips poşetlerini çöp kutusuna atıyordu.
“Aferin oğlum” dedim, başka çöpleri de topladı. Çünkü biz ona hep çöplerin nereye atılması gerektiğini öğrettik. Ve bu çocuk daha iki yaşında!

İçimden dedim ki: “İyi ki kirleten değil, temizleyen tarafta…”
İşte fark burada başlıyor.

Yaz aylarında çıkan orman yangınlarının bir kısmı, ormana atılan cam parçalarının güneşle temas edip yangın başlatmasından kaynaklı. Bunu ilkokulda öğrenmiştik değil mi? Ama hâlâ doğaya cam şişeler bırakıyoruz. Gece eğlence yapıp sonra bira şişelerini oraya buraya fırlatıyoruz. Bu artık cehalet değil, bu bir hainliktir. Kendine, ailene, vatanına ve insanlığa karşı bir ihanettir.

Çünkü vicdanının sesini kısan birine kimse bir şey anlatamaz. Ama artık o sesi açma vaktimiz geldi.

Çocuklarımız bizim geleceğimiz. Onlar bizim ulaşamadığımız yerlere ulaşacaklar. Eğer bugün biz sorumluluk almazsak, onlara sadece beton yığınları ve kirli bir doğa bırakırız. Oysa onlar dünyanın en büyük medeniyetinin çocukları… Onları öyle yetiştirmeliyiz ki; bizden daha temiz, daha bilinçli, daha adil bir dünya kursunlar.

Kimse çocuğunun hakkını yemesin.
Ona temiz bir çevre ve yaşanabilir bir gelecek bıraksın.